Ubongo wa Mbele



Phineas Gage aliumia vibaya sana tarehe 13 Septembe 1848 wa kati kitu fulani kilipasuka alipokuwa akifanya kazi.  Mlipuko ulikuwa mkubwa kiasi kwamba mtarimbo ulimwingia kichwani karibu na jicho chini yake kidogo; ukaingia ubongoni na kutokeza nje ya fuvu lake na ule mtarimbo ulikwenda kutua mita kadhaa mbele baada ya kutoka kwenye fuvu hilo.  Phineas alipona na akawa na afya tena lakini hakuwa tena Phineas Gage tena.  Mwonekano wote wa mwili ulibadi lika.  Akawa na vitendo vya usumbufu, mwenye hasira za haraka mno, asiye wajibika kazini vilivyo na akapoteza mvuto wa dini.  Hali ya kimaadili vilevile ilipungua sana.  Alikufa baada ya miaka 13 ya ajali yake mbaya na wana sayansi walikuwa wanafanya uchunguzi kuhusu athari ya Phineas ya ubongo wake wa mbele.  Wame ng’amua mambo kadhaa.  Ubongo wa mbele unatawala hali ya mambo ya kiroho, tabia, maadili na nia.
Hivyo ni mulimu kuwa tuna chukua uangalizi mkubwa kuhusa ubongo wetu.  Wana sayansi nao wamegundua kuwa mtindo wa maisha una kitu unacho kitenda kwa afya ya ubongo.  Madawa ya kuleya, madawa ya kawaida, pombe, uvutaji na kafeini vyote hivi vimeonekana kuleta mvuto mbaya kwenye ubongo.  Pombe huharibu chembe chembe za ubongo ambazo kamwe haziwezi kubadiri shiwa zingine.  Kafeini hupatikana katika coca-cola na aina nyingine ya soda, baadhi ya madawa, kahawa, majani ya chai, na chocolate. 
                                                               

Sukari nyingi vilevile huinyang’anya afya nzuri ya ubongo.  Kiwango kikubwa cha sukari kwenye mlo imethibitika kuwa na madhara kwa ubongo wa mbele kiutendaji kwa watoto wa umri wa shule.  Hasa unapotumia kiwango kikubwa cha sukari, unapotumia vitu vyenye utamu kama, chocolate, keki, na kunywa soda kwa wingi.
Kuwa na afya na nguvu tunahitaji kula vyakula vya kawaida na vyenye afya.  Mlo wa hali ya juu mno umo katika jamii ya karanga, nafaka, mboga za majani na matunda.  Mungu ametuandalia vyakula hivi na vina virutubisho vyote tunavyo vihitaji ili kuwa wenye afya; tuhakikishe tunakula aina mbalimbali za vyakula vya afya.

Pia wana sayansi wamegundua matokeo mabaya ya television na music unao pitishwa haraka kwenye ubongo wa mbele (sehemu ya ubongo) kila kitu katika miili hutenda kwa mvumo. Tunapo usikiliza muziki ukiwa na mvumo wa haraka haraka au mvumo wa mara kwa mara hasa huharibu ubongo na kusababisha ugumu katika kujifunza.  Vilevile muziki huzingira hisia zetu na kuamsha kujisikia ambako hakutawaliwi kwa kufikiri kwanza au kujali maadili.  Ndiyo sababu ni muhimu kulinda akili zetu dhidi ya mambo ya kidunia na muziki wenye sauti nzito.

                            

Kitu kingine ambacho kina madhara mabaya katika ubongo wetu ni kutazama television (TV) – kutazama TV kwa muda mrefu kuna sababisha madhara ya maluweluwe kwenye ubongo wetu.  Hatu tendi (shughuliki) sana na mambo hati maye tunakuwa wazembefu katika kutenda.  Kwa kutazama mambo kwenye TV na kuto tenda na tunaiga hali hiyo ya kuto tenda hata kama jambo liko karibu hatuwezi kutenda hivyo.  Kutazama sana TV na sinema huchochea ndoto za mchana na fikra zisizo na maana kwa idadi kubwa ya watu.  Sinema na uharibifu vilevile huongezeka kwa ukatili na chuki kwa watoto. 

Tunawezaje kulinda ubongo wetu wa mbele?
1.  Jiepushe na kuharibiwa katika vitu vya ufundi mfano kama ajali.
2.  Dhibiti magonjwa yanayo weza kudhuru ubongo.
3.  Ruhusu hewa nyingi ya oksijeni kwenye damu – Mazoezi ya mwili.
4.  Jilishe kwa lishe nzuri – chakula kifacho.
5.  Pata mwanga wa jua vya kutosha.
6.  Uufanyizie mazoezi ubongo wako – kujifunza Biblia ni vema.
7.  Tawala kile unacho sikia na kuona.

                      


                

Comments

Post a Comment

Thanks for viewing and passing through NMEE blog. Keep following the blog

Popular posts from this blog

MAJINA YA WANAWAKE KATIKA BIBLIA ‘A’ HADI ‘Z’

            Kuanzia sura hii ya tatu na sura kadhaa zitakazofuata zitahusu wanawake baadhi waliotajwa majina yao katika Biblia. Hivyo, wanawake waliotajwa majina yao katika Biblia, nimejaribu kuwagawa kwa kufuata mpangilio wa herufi ya kwanza katika majina yao hadi ya mwisho. Kwa hiyo, unapopitia kila jina la mwanamke kunamambo mengi ya kujifunza katika maisha ya kiroho na ya kawaida, aidha, maana ya jina, tabia, matendo na imani. Abia             Jina hili linamanisha “matakwa ya Mungu” . Wakati mwingine jina hili humanisha Baba yangu ni Yehova. Mwanamke huyu alikuwa mke wa Hesroni, aliyemzalia mumewe mtoto wa kiume aitwaye Ashuri, babaye Tekoa. “Tena, baada ya kufa kwake Hesroni huko Kalebu-Efrata, ndipo Abia, mkewe Hesroni, alipomzalia Ashuri, babaye Tekoa” (1Nyakati 2:24). Abiya             Mwanamke huy...
Read more

SOMO: MADHARA YA KUKATAA KUMTII MUNGU

Image
FUNGU KUU : ( Mwanzo 6:6-8) . “BWANA akaghairi kwa kuwa amemfanya mwanadamu duniani, akahuzunika moyo. BWANA akasema, nitamfutilia mbali mwanadamu niliyemwumba usoni pa nchi; mwanadamu na mnyama, na kitaambaacho na ndege wa angani; kwa maana naghairi kwamba nimewafanya. Lakini Nuhu akapata neema machoni pa Bwana” UTANGULIZI : Katika somo hili “Madhara ya kukataa Kumtii Mungu” limehusisha kitabu kilicho andikwa na Musa hususani sura ya 3, sura ya 4, sura ya 5, sura ya 6 na ile sura ya 7. Katika sura hizi kunamambo makubwa ya kujifunza ili yatujenge katika safari yetu ya wokovu. Tutaona jinsi gani anguko la mwanadamu linavyotokea kwa sababu tu ya kukataa kumtii Mungu pamoja na madhara yake. Katika sura hizo zote; visa vyake vimefupishwa mno katika biblia, hivyo wengi huwa wanashindwa kuelewa mambo mengi na yamsingi. KIINI CHA SOMO : 1. Dhambi iliingia duniani kwa sababu Adamu na Hawa hawakuweza kutii taratibu na sheria za Mungu (Mwanzo 3:1-3). Ukisoma kwa umakini kati...
Read more

MFANO WA MPANGO KAZI

Image
KANISA LA WAADVENTISTA WA SABATO LIWALE MPANGO KAZI WA OFISI YA MAKATIBU/MAKARANI WA KANISA (2015/2016) UTANGULIZI. Idara/ofisi ya karani/katibu ni idara nyeti ambayo inaunganisha shughuli zote za kanisa. Kutokana na wengi wa wahiriki na viongozi wa kanisa au makarani/makatibu wenyewe kutoipa kipaumbele idara hii ni kwa sababu ya kutojua uthamani wake katika ukamilifu wa safari yetu ya kwenda mbinguni. Kazi ya ukarani imeanza toka enzi za kale, ambapo hadi sasa tunapata takwimu, kumbukumbu na taarifa sahihi kwenye biblia (Mfano; Kutoka 1:1-5 n.k.). Bila huduma za kiukarani biblia ingekuwa kitabu kisichojithibitisa maana kingejichanganya kwa kukosa kumbukumbu. Mambo mengi yameandikwa juu ya umuhimu wa kuweka mpango kwa kila jambo afanyalo mtu. Kanisa hali kadhalika lina wajibu wa kujua madhumuni ya uwepo wake pamoja na mazingira yanayolizunguka kwa kuzingatia umuhimu wake kama inavyosisitizwa katika maandiko matakatifu; kuwahubiri mataifa habari njema ya wok...
Read more