Uvutaji wa Sigara na madhara yake



Katika tumbaku zipo sumu mbaya zaidi ya 4, 000 ambazo wana sayansi wamezipata.  Kila wakati mvutaji anapovuta sigara sumu hizi zote huenda mwilini mwake.  Nyingi za sumu hizi husababisha kansa (carcinogens).  Zinaweza kusabibisha kansa zenyewe tu.  Tumbaku inaweza kuvutwa kama sigara; kwa kiko; kutafuna; kunusa; au kusokota!  Siyo lazima ivutwe tu.  Haijalishi mvutaji anatumaije tumbaku.  Daima ni mbaya na yenye athari kwa afya yako. 

                              

Moja ya sumu mbaya ni:
1.  Nikotini (Nicotine)
2.  Lami  (Tar)
3.  Hewa chafu  (carbon monoxide)

Nikotini:  Ni dawa inayo ufanya mwili ujisikie haja ya kuvuta na kama mtumiaji atapunguza uvutaji wake (hasa unapo anza kuacha kuvuta) mwili utaanza kuwa na dalili ya kutaabika, kama kuumwa kichwa, mapigo ya haraka ya moyo, kutoa jasho.  Kichefuchefu, maumivu ya misuli, n.k. ni kwasababu ya kutawaliwa na sumu hiyo mvutaji ana taabika kuiacha.

Lami:  Katika tumbaku kuna nta ya lami inayo fanana na ile inayo onekana kwenye barabara ya lami.  Ni sumu zenye nguvu.  Zina nguvu miongoni mwa sumu tuzijuazo.  Wana sayansi wamechukua nta toka kwenye tumbaku na kuipaka mara moja kwa panya katika kijisehemu kidogo cha ngozi yake.  Panya akapata kansa baada ya muda mfupi.

Hewa Chafu (Carbon Monoxide):  Ni gesi inayo patikana kwenye eksosi ya gari.  Gesi hiyo hujinasa yenyewe kwenye chembechembe nyekundu za damu hata oksijeni isisambae mwilini kunako hitajika oksijeni.  Kama chembechembe nyingi zitatiliwa sana sumu mtu anaweza akafa.

Tunaweza kufikiri kuwa huathiri tu mapafu, lakini madhara yake huwa hata sehemu zingine za mwili.  Kuvuta kuna sababisha kansa nyingi.  Kwa mfano:
-  Kansa ya midomo                                                    -  Kansa ya sanduku la sauti
-  Kansa ya mdomo                                                     -  Kansa ya koromeo
-  Kansa ya koo                                                           -  Kansa ya ini
-  Kansa ya kibofu cha mkojo                                     -  Kansa ya figo
-  Kansa ya kizazi                                                        -  Upungufu wa damu
-  Kansa ya utumbo mkubwa                                      -  Kansa ya ngozi
-  Kansa ya uume

Akina mama wajawazito hujiweka katika hatari kwa watoto ambao hawaja zaliwa bado na kuwa sababishia matatizo mengi.  Watoto wanakuwa na matatizo ya kitabia, akili kidogo, kuzaa vitoto vidogo; ugonjwa wa athma, matatizo ya kupumua.  Mama avutaye kuna hatari ya mimba kuporomoka.  Tabia za mvutaji vilevile huathiri wale wasio vuta.  Kuvuta moshi ulio tolewa na mvutaji hukuhatarisha kwa magonjwa yote yaliyotajwa hapo juu. 

                                              
Ni vigumu kuacha kuvuta, lakini hapa zipo njia 10 za kukusaidia kuacha kuvuta. 
1.  Wanapaswa wachague kuto vuta.
2.  Pasiwe wa sigara zilizo fichwa mahali fulani.
3.  Wafanye mazoezi ya kuvuta hewa kwa nguvu na kupumua.
4.  Mazoezi ya kila siku (kutembea).
5.  Wapate usingizi wa kutosha.
6.  Wawe na maji mengi mwilini (vikome 8 wastani kwa siku).
7.  Maji kwa nje – oga mara kwa mara.
8.  Epuka kafeini, milo mizito, vyakula vyenye ukali sana.  Pombe isinywewe kabisa!!
9.  Epuka kushirikiana na watu wanao vuta.  Epuka majaribu.
10.  Saidia mwili wako!!

                                

Ellen White aliandika zaidi karne iliyo pita kuhusu hatari ya kuvuta.  Watu walifikiri ni kitu kigeni na hawa kuelewa. Lakini, wana sayansi leo wamethibitisha kila kitu alicho kiandika muda mrefu ulio pita.

Tumbaku si mwuaji tu.  Pia huiba maisha bora ya mtu, huharibu furaha, husabibisha udhaifu, na hunyang’anya fedha nyingi toka kwa jamii.


Comments

Post a Comment

Thanks for viewing and passing through NMEE blog. Keep following the blog

Popular posts from this blog

MAJINA YA WANAWAKE KATIKA BIBLIA ‘A’ HADI ‘Z’

            Kuanzia sura hii ya tatu na sura kadhaa zitakazofuata zitahusu wanawake baadhi waliotajwa majina yao katika Biblia. Hivyo, wanawake waliotajwa majina yao katika Biblia, nimejaribu kuwagawa kwa kufuata mpangilio wa herufi ya kwanza katika majina yao hadi ya mwisho. Kwa hiyo, unapopitia kila jina la mwanamke kunamambo mengi ya kujifunza katika maisha ya kiroho na ya kawaida, aidha, maana ya jina, tabia, matendo na imani. Abia             Jina hili linamanisha “matakwa ya Mungu” . Wakati mwingine jina hili humanisha Baba yangu ni Yehova. Mwanamke huyu alikuwa mke wa Hesroni, aliyemzalia mumewe mtoto wa kiume aitwaye Ashuri, babaye Tekoa. “Tena, baada ya kufa kwake Hesroni huko Kalebu-Efrata, ndipo Abia, mkewe Hesroni, alipomzalia Ashuri, babaye Tekoa” (1Nyakati 2:24). Abiya             Mwanamke huy...
Read more

SOMO: MADHARA YA KUKATAA KUMTII MUNGU

Image
FUNGU KUU : ( Mwanzo 6:6-8) . “BWANA akaghairi kwa kuwa amemfanya mwanadamu duniani, akahuzunika moyo. BWANA akasema, nitamfutilia mbali mwanadamu niliyemwumba usoni pa nchi; mwanadamu na mnyama, na kitaambaacho na ndege wa angani; kwa maana naghairi kwamba nimewafanya. Lakini Nuhu akapata neema machoni pa Bwana” UTANGULIZI : Katika somo hili “Madhara ya kukataa Kumtii Mungu” limehusisha kitabu kilicho andikwa na Musa hususani sura ya 3, sura ya 4, sura ya 5, sura ya 6 na ile sura ya 7. Katika sura hizi kunamambo makubwa ya kujifunza ili yatujenge katika safari yetu ya wokovu. Tutaona jinsi gani anguko la mwanadamu linavyotokea kwa sababu tu ya kukataa kumtii Mungu pamoja na madhara yake. Katika sura hizo zote; visa vyake vimefupishwa mno katika biblia, hivyo wengi huwa wanashindwa kuelewa mambo mengi na yamsingi. KIINI CHA SOMO : 1. Dhambi iliingia duniani kwa sababu Adamu na Hawa hawakuweza kutii taratibu na sheria za Mungu (Mwanzo 3:1-3). Ukisoma kwa umakini kati...
Read more

MFANO WA MPANGO KAZI

Image
KANISA LA WAADVENTISTA WA SABATO LIWALE MPANGO KAZI WA OFISI YA MAKATIBU/MAKARANI WA KANISA (2015/2016) UTANGULIZI. Idara/ofisi ya karani/katibu ni idara nyeti ambayo inaunganisha shughuli zote za kanisa. Kutokana na wengi wa wahiriki na viongozi wa kanisa au makarani/makatibu wenyewe kutoipa kipaumbele idara hii ni kwa sababu ya kutojua uthamani wake katika ukamilifu wa safari yetu ya kwenda mbinguni. Kazi ya ukarani imeanza toka enzi za kale, ambapo hadi sasa tunapata takwimu, kumbukumbu na taarifa sahihi kwenye biblia (Mfano; Kutoka 1:1-5 n.k.). Bila huduma za kiukarani biblia ingekuwa kitabu kisichojithibitisa maana kingejichanganya kwa kukosa kumbukumbu. Mambo mengi yameandikwa juu ya umuhimu wa kuweka mpango kwa kila jambo afanyalo mtu. Kanisa hali kadhalika lina wajibu wa kujua madhumuni ya uwepo wake pamoja na mazingira yanayolizunguka kwa kuzingatia umuhimu wake kama inavyosisitizwa katika maandiko matakatifu; kuwahubiri mataifa habari njema ya wok...
Read more